کشف یک حمام متعلق دوره اسلامی - وبلاگ اخبار و رویدادها

به گزارش وبلاگ اخبار و رویدادها، از مهترین کشفیات فصل اول کاوش های نجات بخشی قلعه و گورستان یل سویی محدوده سد تازه کند انگوت، کشف یک حمام تاریخی متعلق به دوره اسلامی است.

به گزارش وبلاگ اخبار و رویدادها به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، روح الله محمدی، سرپرست هیات کاوش نجات بخشی قلعه آلاجوق در گرمی اردبیل امروز شنبه با اعلام خبر گفت: قسمت هایی از این بنا که همه از آجر با ملات گچ ساخته شده و در ضلع شرقی قلعه و در بستر رودخانه سامبور چای قرار گرفته است، بر اثر فعالیت های سد سازی تخریب شده است.

به گفته این باستان شناس، این بنای آجری در یک زیر بنای حدود 100 متر مربعی ساخته شده و از نمونه های شاخص و جالب توجه حمام های اولیه دوره اسلامی است.

او با استناد به آثار سفال های به دست آمده در کف این بنا ، تاریخ آن را دوره سلجوقی دانست و گفت: در این حمام سسیتم جالبی برای آبرسانی به داخل بنا و همچنین تخلیه آن به کار بسته شده است.

به گفته محمدی، به نظر می رسد که آب به وسیله تنپوشه های سفالی یا به وسیله حفر کانال از بستر رودخانه به این محل انتقال داده شده و سپس به وسیله دو مجرا یا کانال باریک قرار گرفته روی دیوارهای بنا به داخل حوض های کوچکی که در مرکز بنا تعبیه شده راهنمایی و در آنجا جمع می شده است.

او اضافه کرد: کف این مجراها و کانال ها و همچنین کف و دیواره های حوض ها با استفاده از چند لایه آهک کاملاً اندود شده است.

او با اشاره به تعبیه اتاق های کوچکی برای محل شستشو در کنار هر کدام این حوض ها گفت: به نظر می رسد افراد از این حوض ها آب را به طرق مختلف برداشته و در این اتاقک ها که حکم حمام را داشته، به استحمام می پرداختند.

محمدی اظهار کرد: کف و دیوار تمام این حمام ها که چند نمونه از آنها در داخل بنا قابل مشاهده است به واسطه اندودی از گچ و آهک محافظت شده است.

او گفت: لایه های روی هم قرار گرفته از اندود آهک در کف و دیوارها نشان می دهد که این بنا در طی چندین مرحله مرمت شده و برای سالیان درازی مورد استفاده قرار گرفته است.

او اضافه کرد: در قسمت کف اتاقک های حمامی شکل، مجرایی برای دفع فاضلاب دیده می گردد که از هر کدام از آنها یک مجرا به سمت مرکز بنا ساخته شده و در نهایت تمامی آنها در قسمت جنوبی بنا به سمت یک مجرا راهنمایی و از آنجا آب فاضلاب به صورت زیر زمینی به بیرون از بنا راهنمایی شده است.

محمدی با بیان این نکته که همه این مجراها با لایه ای از آهک اندود شده است، گفت: سیستم کلی که در این بنای آجری به کار بسته شده به این شکل است که آب از یک بخش مرتفع به بالای دیوارهای بنا آورده شده و بعد از جریان دادن آب در داخل بنا و سپس استحمام، آب به صورت زیر زمینی و از زیر بخش ورودی بنا و از زیر پلکان سنگی آن به بیرون راهنمایی شده است.

او در ادامه از تخریب بخشی از بنا به دلیل بی توجهی در کانال کشی برای آبرسانی آب شرب روستاهای اطراف این منطقه، اطلاع داد و گفت: با این حال شکل کلی حمام و سیستم های ورود و خروج آب در این بنای مهم دوره اسلامی قابل بازسازی است.

او گفت: به طور کلی این حمام تاریخی دارای فضاهایی چون پلکان ورودی، رختکن، فضای میانی حمام یا بخش عمومی حمام، اتاقک های استحمام، حوض های کوچک برای انبار آب است.

محمدی اضافه کرد: در کنار این حوض ها، فضاهای کوچک و باریک وان مانندی نیز وجود دارد که احتمالا فضای شخصی و خصوصی برای استحمام بوده است.

او در انتها با اشاره به صدور مجوز کاوش نجات بخشی قلعه آلاجوق توسط سرپرست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: کاوش ها در حال حاضر در بیرون از این بنا برای شناسایی چگونگی آبرسانی به این بنا و یا محل آبرسانی ادامه دارد.

کاوش در گورستان های یل سویی

سرپرست هیات کاوش نجات بخشی قلعه آلاجوق با ابراز تاسف گفت: بیشتر آسیب های انسانی به محوطه های حوضه سد تازه کند در بخش گورستان ها دیده می گردد.

محمدی اضافه کرد: بخشی از این تخریب ها توسط مردم بومی و بسیاری دیگر از آنها به صورت عمدی یا سهوی بوسیله عملیات سد سازی اجرا شده است.

او اظهار کرد: محوطه قلعه یل سویی در اطراف خود دارای سه گورستان جدا از هم است که تقریباً همزمان بوده و به عصر آهن تعلق دارند.

به گفته این باستان شناس، در گورستان های 1 و 2 که در داخل زمین های کشاورزی و در سمت شمالی و غربی قلعه قرار گرفته اند هیچ گور سالمی از دست حفاران غیر مجاز سالم نمانده است.

محمدی گفت: آثاری که از گورهای حفاری شده بر جای مانده، نشانگر ساختار چهار چینه سنگی گورها است و براساس آثار سفال هایی که از آنها در آمده و در سطح معین است، متعلق به دوره آهن هستند.

او اضافه کرد: در گورستان شماره 3 یک گور بزرگ مرکزی مورد غارت قرار گرفته که در اطراف این گور چند ترانشه بزرگ برای کشف گورهای احتمالی در اطراف این گور بزرگ مرکزی ایجاد شده که منجر به کشف دو گور چهار چینه سنگی کوچک شد.

او گفت: متاسفانه یکی از آنها مورد غارت قرار گرفته بوده ولی نمونه دیگر سالم مانده بود.

محمدی اظهار کرد: این گور چهار چینه سنگی متعلق به عصر آهن 2 بوده و در آن و در شرقی ترین بخش آن، یک کودک 5 تا 7 ساله تدفین یافته بود.

این باستان شناس اضافه کرد: جهت کلی تدفین به صورت شمالی - جنوبی است و به دلیل آشفته بودن تمامی اجزای اسکلت، به نظر می رسد که به صورت ثانویه در این گور تدفین یافته است.

او گفت: تمام بخش های اسکلت از جمله جمجمه، فک تحتانی و فوقانی و سایر اعضای آن از محل اصلی خود جابجا شده و به صورت آشفته در این بخش از گور انباشت شده بودند.

محمدی گفت: با توجه به از بین رفتن بخش جمجمه و لگن، هیچ نظری راجع به جنسیت آن نمی توان ارائه داد.

او اضافه کرد: از این گور دو نمونه ظرف سفالی خاکستری دهانه باز و گردن دار بدست آمد.